Oedeemfysiotherapie

Oedeemfysiotherapie is gericht op het verminderen van zwelling (oedeem). Deze zwelling kan veroorzaakt worden door een acuut trauma, operatie of aangeboren afwijking van het lymfesysteem. Oedeem is een abnormale ophoping van vocht in het weefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aanvoer en afvoer van vocht. Een behandeling kan bestaan uit manuele lymfedrainage, bandageren (zwachtelen), lymftaping en oefentherapie. Onze oedeemfysiotherapeut staat geregistreerd in het Centraal Kwaliteits Register.

Wat is oedeem?
Bij iedereen zit vocht en eiwitten tussen de cellen van het weefsel. Oedeem ontstaat als er een verstoring is in het evenwicht tussen aanvoer en afvoer hiervan. Vocht wordt afgevoerd door zowel het lymfestelsel als het bloedvatenstelsel. De verstoring kan ontstaan doordat er (tijdelijk) een verhoogde aanvoer van vocht is, bijvoorbeeld na een operatie of trauma, of omdat de afvoer (tijdelijk) geblokkeerd is, bijvoorbeeld bij trombose of verwijdering van lymfeklieren.

Welke vormen zijn er?
De meest voorkomende vorm is veneus oedeem. Veneus oedeem ontstaat als er schade of afwijkingen zijn aan het bloedvatenstelsel, met name in de aderen (venen). Hierdoor blijft er meer vocht achter in het weefsel, waardoor een ‘zacht’ of ‘pitting’ oedeem ontstaat. Veneus oedeem is te herkennen aan de indrukbaarheid (waarbij een kuiltje blijft staan) en dat het verminderd bij hoog leggen. Het komt voornamelijk voor in de onderbenen.

Lymfoedeem ontstaat als er schade of afwijkingen zijn aan het lymfestelsel. Deze vorm van oedeem is meestal harder, ‘non pitting’, omdat er meer eiwitten in zitten. Lymfoedeem is minder makkelijk indrukbaar en verminderd niet met hoog leggen. Een derde, minder voorkomende vorm is lipoedeem. Bij deze aandoening verzamelt het vocht zich rond de vetcellen, meestal in beide benen maar soms ook in de armen. Kenmerkend voor deze vorm van oedeem is dat bij diëten de omvang van de aangedane ledematen niet afneemt terwijl de rest van het lichaam wel afvalt. Verder komt het vooral bij vrouwen voor en vaak gaat het gepaard met onduidelijke pijnklachten.

De behandeling
De behandeling wordt bepaald door de aard, grootte en locatie van het oedeem. De volgende methodes staan tot onze beschikking:

• Zwachtelen/Bandageren: Hierbij wordt het aangedane gebied ingezwachteld volgens een speciale methode. Deze intensieve methode wordt tijdelijk toegepast tot het oedeem op een hanteerbaar niveau is. Zwachtelen wordt met name toegepast bij oedeem in armen en benen, en kan gebruikt worden bij zowel lymf- als veneus oedeem.
• Manuele lymfedrainage: Middels een zachte vorm van massage wordt het vocht verplaatst naar gebieden waar het lichaam het vocht wel goed op kan nemen. Deze behandeling kan op het gehele lichaam worden toepast en wordt vooral gebruikt bij lymfoedeem. 
• Lymfetape: Door middel van een speciale tapetechniek met rekbare tape kan het vocht eveneens verplaatst worden naar gebieden waar het lichaam het vocht wel goed op kan nemen. Voordeel is dat deze tape 24 uur per dag werkt, waardoor het effect van de manuele lymfedrainage verlengd kan worden. Deze methode wordt met name toegepast bij mild lymfoedeem.
• Therapeutisch Elastische Kous (TEK, beter bekend als steunkous)*: De steunkous zorgt ervoor dat het oedeem ‘in toom’ gehouden wordt. Deze wordt aangemeten door een ervaren bandagist, en zijn beschikbaar voor arm, been en romp.
  * = deze worden niet in onze praktijk aangemeten, maar we hebben goede contacten met bandagisten in de regio.

Verwijzing en vergoeding
Oedeemfysiotherapie is met of zonder verwijzing (DTF) toegankelijk. In het geval van een chronische indicatie is een verwijzing van huisarts of specialist wel verplicht. Uw therapeut kan u hier meer over vertellen. Voor vrijwel alle verzekeraars valt oedeemfysiotherapie onder de reguliere fysiotherapie en wordt het ook als zodanig vergoed. Voor meer informatie hierover verwijzen wij u graag naar de pagina vergoedingen. U kunt ook informatie vinden op de website van de Vereniging voor Fysiotherapie binnen de Lymfologie en oncologie.